En over winkelcentra gesproken, begin juni verscheen een nieuwsbericht van de gemeente Utrecht over plannen voor de aanpak van verschillende Utrechtse winkelgebieden die ‘extra aandacht verdienen’. Daaronder ook het winkelcentrum aan de Vasco da Gamalaan op Kanaleneiland, onder andere vanwege een slechte score voor het functioneren en ook de kwaliteit laat volgens het gemeentelijk onderzoek te wensen over.
In het winkelgebied aan Vasco da Gamalaan vind je een vrij grote Lidl supermarkt, kruidenierszaak Akses Market, multiculturele supermarkt ÖZDE Foodcenter, Chinees-Indisch restaurant Lok Fu, afhaal- en bezorgrestaurant Kebab2Go en café-restaurant Nachat. Niet heel gevarieerd, maar voor de dagelijkse boodschappen van veel bewoners prima. Het slechte functioneren is volgens het gemeentelijk onderzoek onder andere een gevolg van de uitstraling en verblijfskwaliteit, onvoldoende functiemix en mobiliteitsknelpunten. Ook kan de veiligheid beter. Maatregelen die in de plannen worden voorgesteld zijn onder andere het ‘upgraden’ van vastgoed en openbare ruimte, de beperking van het aantal afgeplakte ramen, betere verlichting en het tegengaan of terugdringen van rommel en verloedering. Er wordt gedacht aan een herinrichting van de openbare ruimte en zelfs aan een buurtconciërge en een winkelcentrummanager.
De oorzaak van de problemen in diverse Utrechtse winkelgebieden wordt gezocht in de toename van het online winkelen en het schrale aanbod. Veranderingen die al langer speelden in winkelland, maar die door de coronacrisis in een stroomversnelling raakten. In de Utrechtse binnenstad staat ondertussen zo’n 10 procent van de winkels leeg en dat is voornamelijk in bepaalde straten, zoals de Steenweg, maar bijvoorbeeld niet in de Twijnstraat en de Lijnmarkt. In het plan ‘Aanpak kwetsbare winkelgebieden’ is per winkelgebied een concept-plan van aanpak opgenomen dat samen met ondernemers, vastgoedeigenaren en andere belanghebbenden verder wordt uitgewerkt. Ook worden er stadsbreed nog maatregelen voorgesteld en is er een subsidie beschikbaar gesteld als steun voor kleine ondernemingen om zich naar een meer kansrijke plek te verplaatsen. In totaal is er ruim 1 miljoen euro mee gemoeid.
Volgens de gemeente zijn er twee typen winkelgebieden die hulp nodig hebben. Het gaat dan om kwetsbare winkelcentra in ‘kwetsbare wijken’ die eigenlijk al langer minder goed functioneerden en van matige kwaliteit zijn. De Vasco da Gamalaan valt daaronder, naast winkelcentra De Klop en Gagelhof. De tweede groep betreft winkelgebieden met een groot aanbod niet-dagelijkse producten, zoals kleding- en schoenenwinkels, boek- en muziekwinkels, winkels met huishoudelijke artikelen en warenhuizen. De landelijke beperkingen voor deze winkels en horeca hebben in die gebieden flink wat nadelige effecten gehad. Denk aan de binnenstad, Leidsche Rijn Centrum en Shopping Center Overvecht. Voor de binnenstad is er een eigen plan met de naam Morgen Mooier Maken. Dat plan voorziet in een aanpak om de leegstand terug te dringen, die vooral rond de Steenweg flink is toegenomen tot zo’n zestig panden.
De gemeentelijke plannen voor aanpak van de kwetsbare winkelgebieden zijn gebaseerd op het regionale adviesrapport van mei 2020 over oekomstbestendige winkelgebieden van de Stec Groep uit Arnhem, Deze groep helpt gemeenten, regio’s, provincies, ministeries, beleggers, ontwikkelaars en woningcorporaties bij het maken van keuzes voor ruimtelijke vraagstukken. Er zijn drie Utrechtse winkelgebieden die in het betreffende adviesrapport zowel op functioneren als op kwaliteit slecht scoren, in een kwetsbare wijk liggen én waar als gevolg van corona het risico op verdere verslechtering het meest is toegenomen: Dat zijn Gagelhof, De Klop en de Vasco da Gamalaan. Interessant daarbij is dat de term kwetsbare wijk weer opnieuw wordt gebruikt voor Kanaleneiland. Interessant én vreemd omdat eind mei dit jaar door 15 burgemeesters een oproep werd gedaan voor een landelijke aanpak van ‘kwetsbare wijken’, waarbij in Utrecht Overvecht specifiek werd vermeld, maar Kanaleneiland niet!
In 2007 werd Kanaleneiland, samen met vier andere Utrechtse wijken, nog aangewezen als zogenoemde Krachtwijk. Tot en met 2017 werd er extra geïnvesteerd in deze wijken en op allerlei vlakken gewerkt aan het versterken van buurten. Desondanks blijft er maatwerk nodig, zo blijkt uit het onderzoeksrapport ‘Leren van de wijkaanpak’ uit 2018. In de aanpak van de afgelopen tien jaar ging de aandacht vooral naar problemen op wijkniveau, maar dat bleek voor velen een te hoog schaalniveau om beleidsmaatregelen en een concrete, effectieve aanpak op te formuleren. Een lager schaalniveau lijkt beter en ook het belang van goede communicatie met en richting bewoners wordt nadrukkelijk vermeld. Werk aan de winkel dus nog steeds en in het geval van het winkelgebied aan de Vasco da Gamalaan is dat ook letterlijk van toepassing!
