Wie via de website van de gemeente Utrecht zoekt op rattenoverlast komt al snel een nieuwsbericht tegen over ‘Rat in de stad, zo voorkom je dat’, een publieke voorlichtingscampagne over het voorkomen van rattenoverlast in Utrecht. Rattenoverlast speelt onder andere ook op Kanaleneiland en kan vervelende gevolgen hebben voor omwonenden. Is er naast voorlichting ook een aanpak? Werkt die? En wat kun je zelf doen?
DE AANPAK IN GROTE LIJNEN
Op de webpagina ‘voorkom rattenoverlast’ van de gemeente Utrecht wordt aangegeven hoe er met partners wordt samengewerkt om overlast van ratten in de stad te voorkomen. Bij klachten van bewoners wordt de situatie ter plaatse onderzocht en worden (waar mogelijk diervriendelijke) maatregelen genomen als dat nodig is. Bij de aanpak, gericht op het niet aantrekken van ratten en het voorkomen van nestelen, worden in uitzonderlijke gevallen of bij een groot gezondheidsrisico chemische bestrijdingsmiddelen ingezet. Het voorkomen van zwerfafval of etensresten, zoals brood, op straat helpt van zelfsprekend ook bij de aanpak. Er is dus zeker wel sprake van een aanpak, maar om erachter te komen hoe die concreet wordt toegepast en óf die werkt is niet heel eenvoudig, zo is bewoners gebleken. Al langere tijd proberen zij namelijk om bij de gemeente informatie in te winnen over de concrete stappen die binnen de aanpak en eerder gemaakte afspraken zijn gezet.
BEWONERSVRAGEN
Augustus 2020 werd vanuit bewonerscommissie Roosal het volgende verzoek rond brood en voedselinzameling aan de gemeente gestuurd: ‘Om het probleem aan te pakken van voedseldumping uit religieus oogpunt willen wij in samenwerking met moskeeën, woningcorporaties en andere maatschappelijke organisaties kijken naar verschillende oplossingsmogelijkheden. Een mogelijke optie is de inzameling van voedselresten via de gft-inzameling. Dit biedt bewoners de mogelijkheid om voedselresten voor hergebruik in te leveren. Gft–inzameling is nog niet in alle Utrechtse wijken mogelijk. In sommige hoogbouwcomplexen (hoger dan vier verdiepingen) worden geen gft-containers uitgeleverd. In gebieden waar voedseldumping zich het meeste afspeelt, zijn veel hoogbouwcomplexen te vinden. Op dit moment loopt er een proef op Kanaleneiland waarbij maatschappelijke organisaties een gft-bak “adopteren”. Deze manier van inzameling vraagt wel de inzet van communicatiemiddelen en gezaghebbende personen in de wijk om bewoners op de hoogte te brengen van wat er gebeurt met hun gft-afval (brood/voedsel) en dat dit een duurzame methode is. Mogelijkheden om dit verder uit te breiden worden op korte termijn onderzocht en opgepakt. Waar loopt deze proef? Wat zijn de resultaten van deze proef?’
REACTIE VANUIT DE GEMEENTE
Beantwoording van die vragen door de gemeente liet op zich wachten en pas in november vernemen bewoners wáár de proef precies liep (op Kanaleneiland), hoe de proef er precies uitzag (gft-containers op drie locaties), met welke samenwerkingspartners de proef werd verricht (niet opgegeven met welke maatschappelijke organisaties en woningcorporaties en welke rol hebben ze in deze proef), welke communicatiemiddelen er zijn ingezet (mond-tot-mondreclame flyers, Utrecht Schone Stad Coach), wie de gezaghebbenden zijn (betrokken personen zoals bestuur moskee, wijkambassadeurs, vrijwilligers) en wat de resultaten van de proef waren tot dan toe (van de drie gft-containers wordt goed gebruik gemaakt). Uit vervolgvragen blijkt dat de bakken staan bij Bij Bosshardt en het Krachtstation en dat er gesprekken lopen om meer bakken te plaatsen. De locaties zijn uitgekozen vanuit de werkgroep plaagdieren en in overleg met afvalcoaches en (vanaf 1 januari 2021) de ‘Utrecht Schone Stad Coaches’. De huidige bakken worden wekelijks bij de weg gezet en dit is voor de gemeente een meetmoment.
STAND VAN ZAKEN
Dat lijkt nu dus de concrete stand van zaken op Kanaleneiland. Op DUIC.nl kwamen we al een nieuwsbericht uit 2016 tegen over een rattenplaag langs de Rooseveltlaan op Kanaleneiland en dat bleek niet de eerste keer. Inmiddels werd in mei 2020 uiteindelijk de voorlichtingscampagne ‘Rat in de stad, zo voorkom je dat’ gelanceerd, om de rattenpopulatie in de stad beter beheersbaar te maken, waarbij de gemeente samenwerkt met alle woningcorporaties, de Universiteit Utrecht, Dierenbescherming en de GGD. Daarbij worden verschillende communicatiemiddelen ingezet om bewoners te bereiken en te informeren. Zo is er de webpagina www.utrecht.nl/ratten en werd onder andere een animatie ontwikkeld over de aanpak tegen rattenoverlast, is social media ingezet voor tips & trucs, zijn informatiefolders verspreid en posters opgehangen. Maar is dat voldoende allemaal? En moet de directe communicatie naar en met bewoners (zie elders in dit artikel) niet iets beter gestructureerd worden?
HELP MEE! We vragen het Wijkbureau daarom naar de gemeentelijke ervaringen met de aanpak van afval-/voedseldumping én rattenoverlast. Hannah Jansen reageert: “Naast dat we allerlei maatregelen treffen, zoals de voorlichtingscampagne ‘Rat in de stad, zo voorkom je dat’ en de gft/broodbakken in Kanaleneiland (die heel goed blijken te werken en voorlopig ook blijven staan), werken we vooral locatiegericht. Dat levert het beste resultaat op. We onderzoeken een melding in de openbare ruimte altijd op locatie zelf, bekijken ter plekke of er actie moet worden ondernomen en zo ja, welke actie dan het beste is. Bijvoorbeeld extra schoonmaken, het groen in de buurt snoeien, contact opnemen met de woningcorporatie of een bestrijdingsbedrijf inschakelen. De gemeente is verantwoordelijk voor het tegengaan van rattenoverlast in de openbare ruimte, bijvoorbeeld in een park of bij je in de straat.
Bij overlast van ratten en andere plaagdieren op eigen terrein ligt de verantwoordelijkheid voor het tegengaan bij de eigenaar en/of huurder van een gebouw of grond.” Hannah Jansen zegt: “Het is in het algemeen een enorme uitdaging om zwerfafval en rattenoverlast te lijf te gaan, want deze gaan hand in hand. Honderden collega’s van de gemeente zijn dagelijks bezig met het ophalen van afval in de stad. We kunnen het dan ook niet alleen en hebben de samenwerking met bijvoorbeeld bewoners hard nodig. We willen daarom iedereen oproepen om te kijken wat je zelf zou kunnen doen om je buurt schoon te houden en rattenoverlast tegen te gaan.”
“Op www.utrecht.nl/ratten staan een aantal concrete tips. Heb je overlast van ratten in de openbare ruimte? Laat dit ons dan weten via www.utrecht.nl/melding of bel met de gemeente via telefoonnummer 14 030. Heb je overlast van ratten in je huis of tuin? Schakel dan direct een bestrijdingsbedrijf in. Ben je huurder en heb je overlast van ratten op eigen terrein? Neem dan contact op met de verhuurder.”
