Op de grens tussen Kanaleneiland en Oog in Al staat al jaren een gesloten hekwerk als harde scheidslijn tussen de wijken. Het hekwerk door menigeen inmiddels het ‘IJzeren Gordijn’ genoemd, kwam er ooit om veiligheidsredenen, maar lijkt nu een ‘sta in de weg’ voor de gemeentelijke plannen rond de Parkzone Amsterdam-Rijnkanaal. Wat is het verhaal achter dit hekwerk? We praten je ‘even’ bij over de kwestie.
Wie aan het IJzeren Gordijn denkt, denkt toch in eerste instantie aan de grens tussen Oost- en West-Europa als scheidslijn tussen het communistische Oostblok (de Sovjet-Unie en haar vazalstaten) en het kapitalistische ‘Westen’ (de westerse landen onder aanvoering van de U.S.A.). Het IJzeren Gordijn ontstond na de Tweede Wereldoorlog en werd eind jaren tachtig van de vorige eeuw vrij abrupt afgebroken na de ineenstorting van de macht van de communistische partijen in Oost-Europa en het uiteenvallen van het Sovjetimperium. Van het IJzeren Gordijn als scheidslijn vol mijnenvelden, tankgrachten, prikkeldraad en wachtposten spreekt de Berlijnse muur misschien wel het meest tot de verbeelding. De muur scheidde West-Berlijn in zijn geheel van Oost-Berlijn en van de rest van Oost-Duitsland. Je kunt je zo’n grens tussen twee stadsdelen anno 2021 niet meer voorstellen? Of toch wel?
Misschien toch wel als je weet dat er op de grens tussen Kanaleneiland en Oog in Al al jaren een hek is geplaatst! Wie vanaf de Rooseveltlaan echtdoor langs het Amsterdam-Rijnkanaal onder de De Meernbrug richting Den Hommel in Oog in Al wil lopen of rijden, wordt ter hoogte van het congrescentrum NDC Den Hommel en Tennis Club Domstad (TCD) aan de Kennedylaan de doorgang onmogelijk gemaakt door een hekwerk! Omwonenden noemen dat hekwerk ook wel het ‘IJzeren Gordijn’ omdat het een bewust gecreëerde grens lijkt te vormen tussen twee wijken. Niet helemaal duidelijk is of het hek doorlopend gesloten is, maar veel buurtbewoners en wandelaars hebben het nog nooit open gezien. Er zijn al vragen over gesteld aan de gemeente en die heeft aangegeven dat de weg in het verleden door criminelen en ‘boefjes’ na een (auto)inbraak vaak als vluchtroute werd gebruikt. De afsluiting is er destijds gekomen op verzoek van ondernemers in het gebied in verband met de grote hoeveelheid auto-inbraken diefstallen daar. Een ietwat vreemde reden, want het betreft een doorgaande verbinding in de openbare ruimte en auto-inbraken vinden overal plaats!
VEILIGHEID
Op zoek naar achtergronden vonden wij de ‘Reactienota Ontwikkelingskader Parkzone Amsterdam-Rijnkanaal’ uit oktober 2015. In het document wordt door de gemeente gereageerd op reacties van omwonenden en bedrijven op de plannen voor herinrichting van de oevers van het Amsterdam-Rijnkanaal tot een parkzone. Met de Parkzone Amsterdam-Rijnkanaal wil de gemeente het gebied groter en groener maken, meer mogelijkheden voor recreatie creëren en een aantrekkelijke zone maken om te wandelen, sporten, fietsen en te verblijven. De plannen vormen onderdeel van het “Rondje Stadseiland’. Als kanttekening bij de plannen, zo valt in de Reactienota te lezen, wordt ingebracht dat veel omwonenden van het gebied rond de Leidsche Rijn (van oudsher het kanaal tussen Utrecht en Harmelen) zich zorgen maken over het verbinden van de Rooseveltboulevard over de Leidsche Rijn naar Oog in Al. Die zorgen gaan vooral over (sociale) veiligheid en overlast rond en onder de De Meernbrug en op de verbindingsroute tussen Kanaleneiland en Oog in Al.
De gemeente reageert in de Reactienota als volgt op de kanttekening van bewoners rond de (sociale) veiligheid en overlast: “Wij zijn ons ervan bewust dat er nog belangrijke aandachtspunten zijn voordat de Rooseveltboulevard over de Leidse Rijn naar Oog in Al kan worden doorgetrokken. Wij zijn van mening dat de onveiligheid mede het gevolg is van het feit dat de huidige route niet logisch is en daardoor onvoldoende wordt gebruikt, waardoor het er onveilig voelt c.q. is. Als het een meer vanzelfsprekende route wordt, zoals nu ook het geval is op de Rooseveltboulevard, dan is er meer openbaarheid, komen er meer passanten en is de verwachting dat dan ook de sociale controle grote wordt. De uitwerking van de te nemen maatregelen om de route inderdaad veilig te maken en situaties van overlast en onveiligheid te voorkomen worden in de toekomst met de direct omwonenden besproken. Ook de gemeente is er niet bij gebaat ongewenste situaties te creëren. Aandacht voor de (sociale) veiligheidssituatie rond de De Meernbrug wordt verder aangescherpt op pagina 45 van het ontwikkelingskader.”
DONKER EN ONVEILIG
En dus gingen wij op zoek naar dat ‘Ontwikkelingskader Parkzone Amsterdam-Rijnkanaal’, begin 2016 al vastgesteld door de Utrechtse gemeenteraad. Daar vonden we op pagina 45 niets over sociale veiligheid, maar wel (en zeer beperkt) op pagina 21, te weten: “De ruimten onder de bruggen zijn nu vaak vergeten plekken en sociaal onveilig. Sommige zijn donker en de relatie met het water is door de zware constructies beperkt. Voor een doorgaand recreatief lint midden in de stad, meer en meer gebruikt door recreanten, is het zeer wenselijk en belangrijk deze onderwerelden te verbeteren; sociaal veiliger en aantrekkelijk te maken. Een voorbeeld is de Prins Clausbrug aan de zijde van Kanaleneiland. Hier ligt de onderwereld in een woonwijk en parkstrook. Deze plek leent zich er bij uitstek voor om omgevormd te worden tot een speciale (speel)plek.” Zover de aanscherping volgens de gemeente, maar wat wordt er nou concreet aan de plek gedaan of verbeterd? En wat wordt er met direct omwonenden besproken?
We vroegen het daarom de gemeente zelf en Project Manager Maarten Hensbroek wilde ons graag bijpraten. “Even voor de duidelijkheid: binnen het project Parkzone Amsterdam-Rijnkanaal is het deelgebied Johan Wagenaarkade opgedeeld in een noordelijk deel (fase1) en een zuidelijk deel (fase2). Voor het noordelijke deel, langs de Johan Wagenaarkade zelf in Oog in Al, ligt al een ontwerp voor herinrichting en verzamelen wij momenteel reacties van omwonenden. Het zuidelijk deel loopt vanaf de Johan Wagenaarkade over de Leidsche Rijn, langs TCD en NDC Den Hommel onder de De Meernbrug naar de Rooseveltlaan. Voor dat deel is nog geen ontwerp gemaakt. Als dat er wel komt zal een fiets- en wandelverbinding over de Leidsche Rijn daar deel van uitmaken en dus juist de twee wijken met elkaar verbinden. Het voormalige hek, dwars over de weg bleek daarbij niet geschikt en is inmiddels vervangen door een lichter, maar nog steeds afgesloten hekwerk rondom NDC Den Hommel en TDC.”
NIET VOOR NIETS
Het hekwerk is ook de gemeente eigenlijk een doorn in het oog, maar staat er dus niet voor niets. In het verleden is daadwerkelijk gebleken dat als het hek open stond en open bleef, het aantal auto-inbraken weer toenam. Maarten: “Ook wij hebben echter de hoop dat als de parkzone in dat deelgebied eenmaal is heringericht en de brugverbinding met de Johan Wagenaarkade in Oog in Al er ligt, zal blijken dat het hek geen nut meer heeft en weg kan! Dat gaat echter nog wel even duren, want voordat er een ontwerp ligt en voordat die brug er ligt zijn we wel even verder! Overigens kunnen in de toekomst naar verwachting alleen nog fietsers en voetgangers onder de De Meernbrug door en komt de verbindingsweg als route voor snelverkeer de veiligheid daar dus niet ten goede.” De uitvoering van fase 2 is gepland voor 2022 en het ontwerp voor deze fase is nog volop in ontwikkeling.
Meer informatie daarover volgt in het eerste kwartaal van 2021 en is te vinden op www.utrecht.nl/wonen-en-leven/parken-engroen/parken-en-plantsoenen/parkzone-amsterdam-rijnkanaal/parkzone-johan-wagenaarkade .
