We zijn allemaal burgers. We zijn niet allemaal voetballers, rappers of barista’s, maar burgers zijn we wel. Zo begint het boek En nou mag ik even! Op 16 maart 2022 vinden er in heel Nederland weer gemeenteraadsverkiezingen plaats. Ik ga altijd stemmen, gebruik dan verschillende stemhulpen om mij te informeren over de standpunten van politieke partijen, wat vind ik belangrijk. Maar het is elke keer weer knap ingewikkeld, voor onderwerp 1 heeft partij A de voorkeur, voor onderwerp 2 partij B, enzovoorts.
Tijd om mij meer te verdiepen in de lokale politiek en onze democratie. Ik nam een stapeltje boeken mee naar huis en begon met En nou mag ik even! Dit boek van Menno Hurenkamp en Evelien Tonkens is een ideale introductie voor dat wat samen leven mogelijk maakt: burgerschap. Wat betekent het om in een democratisch land te leven? Wat betekent stemrecht als je het met geen enkele partij echt eens bent? Burgerschap ontstaat niet vanzelf schrijven de auteurs. Het is niet zoals verliefdheid, die je zomaar kan overvallen. Of zoals het weer, dat je nu eenmaal moet ondergaan. Burgerschap vraagt een hoop werk van alle betrokkenen. Je maakt je burgerschap zelf, dag in dag uit. Elke ontmoeting met een medeburger gebeurt lokaal, recht voor je neus, en dan komt het erop aan. Hoe ga je om met mensen die volkomen anders denken dan jij? Is het voor de samenleving voldoende wanneer we elkaar niet in de haren vliegen, of is er meer nodig? Een zeer helder boek dat stemt tot nadenken. Een aanrader!
Een volgend boek uit de stapel is Gemeente in de genen: tradities en toekomst van de lokale democratie in Nederland. Democratie begint bij de gemeente. Daar ligt de bron van burgerschap, zeker in Nederland, zo schrijven Wim Voermans en Geerten Waling. Hier is de burger al eeuwenlang eigenaar van de lokale democratie. Van wie is de lokale democratie? De conclusie van de auteurs is dat een gemeente van oudsher eigendom is van burgers en inwoners, maar dat dat eigenaarschap bedreigd wordt: we schieten te ver door naar de gemeente vóór de burgers en gaan te veel voorbij aan de gemeente ván de burgers. Gemeenten zijn bezig technocratische projecten te worden waarmee lokale democratie wordt uitgehold; effectiviteit en efficiency winnen het van inclusiviteit.
Ook de andere vier boeken las ik met veel interesse en ik leerde meer over democratie en politiek. Ik begrijp dat een gebrek aan kennis over lokale onderwerpen, standpunten en partijen voor veel mensen een reden is om niet te gaan stemmen. Maar de lokale democratie wordt gemaakt door ons, de inwoners van Utrecht. Het is van belang dat je je stem laat horen!
